Çekle ilgili karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme suçundan sanık ..."in 5941 sayılı Çek Kanunu"nun 5/1 ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 52/2. maddeleri gereğince 100.000,00 Türk lirası ve 148.400,00 Türk lirası adli para cezaları ile cezalandırılmasına dair Manisa 1. İcra Ceza Mahkemesinin 30/05/2019 tarihli ve 2019/237 esas, 2019/429 sayılı kararının istinaf edilmeksizin kesinleşmesini müteakip, sanık müdafiinin yargılamanın yenilenmesi talebi üzerine önceki hükmü veren hakim tarafından yapılan yargılamanın yenilenmesi talebini değerlendirmek için yeni bir hakim görevlendirilmesi talebinin reddine ilişkin Manisa 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 02/12/2019 tarihli ve 2019/1773 değişik iş sayılı kararı aleyhine, Adalet Bakanlığı"nın 25.03.2020 gün ve 2019- 21276 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekindeki dava dosyası, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 21.05.2020 gün ve KYB. 2020/45707 sayılı ihbarnamesi ile dairemize gönderilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu"nun 23/3. maddesinde yer alan “Yargılamanın yenilenmesi hâlinde önceki yargılamada görev yapan hâkim aynı işte görev alamaz” şeklindeki düzenleme ile aynı Kanun’un 318/1. maddesindeki “Yargılamanın yenilenmesi istemi, hükmü veren mahkemeye sunulur. Bu mahkeme, istemin kabule değer olup olmadığına karar verir.” biçimindeki düzenleme karşısında, ilk kararı veren hâkimin olayla ilgili kanaatinin oluştuğu, görüşünün ilk hükümle belirginleştiği, yeniden yargılama aşamasında ya da bu aşamaya götürecek talebin kabule değer olup olmadığına dair vereceği kararda önceki kanaat ve görüşünün etkisi altında kalabileceği, bu nedenle adil yargılama hakkının bir uzantısı olarak olaya tamamen yabancı, farklı bir hâkimin yargılamanın yenilenmesi talebini incelemesi gerektiği cihetle, mahkûmiyet hükmünü veren hâkim Sema Pehlivan Kibar"ın yargılamanın yenilenmesi talebini değerlendiremeyeceği gözetilmeden, talebin kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü:
5271 sayılı CMK"nin "Yargılamaya katılamayacak hakim" başlıklı 23/3. maddesi;
"...(3) Yargılamanın yenilenmesi halinde, önceki yargılamada görev yapan hâkim, aynı işte görev alamaz...",
"Yenileme isteminin kabule değer görülmemesi nedenleri ve kabulü hâlinde yapılacak işlem" başlıklı 319. maddesi;
"(1) Yargılamanın yenilenmesi istemi, kanunda belirlenen şekilde yapılmamış veya yargılamanın yenilenmesini gerektirecek yasal hiçbir neden gösterilmemiş veya bunu doğrulayacak deliller açıklanmamış ise, bu istem kabule değer görülmeyerek reddedilir.
(2) Aksi hâlde yargılamanın yenilenmesi istemi, bir diyeceği varsa yedi gün içinde bildirmek üzere Cumhuriyet savcısı ve ilgili tarafa tebliğ olunur.
(3) Bu madde gereğince verilen kararlara itiraz edilebilir."
Hükümlerini içermektedir.
Buna göre; yargılamanın yenilenmesi istemi hükmü veren mahkemeye sunulur. Ancak Kanun"da önceki yargılamada görev yapan hakimin görev alamayacağı aynı işten neyin kastedildiği hususunda bir açıklık olmamakla birlikte, Anayasa"nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkına, Yüksek Yargıtay"ın yerleşik içtihatlarına ve 5271 sayılı Kanun"un (ilgili madde) gerekçesine göre; yargılamanın yenilenmesi isteminin, yenilenmesi istenen yargılama sonucunda kesinleşen hükmü kuran hakim dışında, başka bir hakim tarafından incelenmesi gerektiği kabul edilmektedir.
Hükmü veren (aynı) mahkeme (fakat CMK"nin 23/3. maddesinde göre bu işte görevlendirilecek başka bir hakim) tarafından; yargılamanın yenilenmesi talepli dilekçenin Kanun"da öngörülen şekilde başvurularak sunulmaması, dilekçede yargılamanın yenilenmesi isteminin yasal sebebinin veya bu yasal sebebi gösteren maddi delillerin sunulmaması halinde, istemin "kabule değer görülmediğinden reddine" karar verilir. Aksi halde, yani yukarıda yazılı red sebepleri yoksa, (istem içerik itibarıyla Kanun"da gösterilen hususlar bakımından eksiksiz ise) yargılamanın yenilenmesi istemi, yine görevlendirilecek hakim tarafından Cumhuriyet savcısına ve ilgili tarafa tebliğ edilecek ve yeniden yapılacak yargılama da aynı mahkemece fakat bu iş için görevlendirilecek başka bir hakim tarafından yapılacaktır.
Kanun yararına bozmaya konu somut uyuşmazlıkta;
Sanık müdafiinin sunduğu yargılamanın yenilenmesi konulu dilekçe hakkında öncelikle başvurunun usulden kabule değer görülüp görülmediği bakımından bir karar verilmesi için mahkumiyet hükmünü kuran hakim dışında başka bir hakimin görevlendirilmesi istenmesine rağmen, itiraz merci tarafından bu istemin reddedildiği görülmüştür.
Yüksek Yargıtay"ın ve Dairemizin pek çok emsal kararında da değinildiği üzere, daha önce mahkumiyetle sonuçlanmış ve kesinleşmiş bir karara karşı yapılan yargılamanın yenilenmesi istemlerinin önceden sanık hakkında yarılamayı yapan ve hüküm kuran hakim tarafından incelenmemesi gerektiğinin içtihat edildiği, merciince incelemeyi yapacak mahkemeye hükmü veren hakimden başka bir hakimin görevlendirilmesi yönünde bir karar verilmesi gerekirken, talebin reddine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"nın kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görülmekle, Manisa 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 02/12/2019 tarihli ve 2019/1773 değişik iş sayılı kararının, CMK"nin 309/4-a maddesi uyarınca kanun yararına BOZULMASINA, yargılamanın yenilenmesi incelemesini yapmak üzere başka bir hakim görevlendirilmesi yönünde müteakip işlemlerin mahallinde yerine getirilmesine, 02.06.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.