1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu"nun 3/1. maddesine 1461 kez aykırı davranmak eyleminden kabahatli Suriyeli Amarikan Medikal Birlik Derneği Türkiye Temsilciliği yetkilisi MHD Mazen Kewera hakkında 4.383.012,00 Türk lirası idarî para cezası uygulanmasına dair Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığının 29/08/2018 tarihli ve 2018/149 kabahat, 2018/68 sayılı idarî yaptırım kararına karşı yapılan itirazın reddine ilişkin Gaziantep 4. Sulh Ceza Hakimliğinin 07/02/2019 tarihli ve 2018/6157 değişik iş sayılı kararına yönelik itirazın reddine dair mercii Gaziantep 5. Sulh Ceza Hakimliğinin 25/02/2019 tarihli ve 2019/1320 değişik iş sayılı kararı aleyhine Adalet Bakanlığının 10/05/2019 gün ve 6003 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekinde bulunan dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 27/05/2019 gün ve KYB-2019-52922 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
Dosya kapsamına göre, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu"na aykırı davranışta bulunulduğundan bahisle anılan Kanun"un 3 ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu"nun 17/7. maddeleri gereğince Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığınca kabahatli hakkında 12,00 Türk lirası posta masrafı da eklenmek suretiyle 1461 kabahat eylemi için 3.000,00 Türk lirasından toplam 4.383.012,00 Türk lirası idarî para cezası verilmiş ise de;
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara ilişkin 2008-32/34 sayılı Tebliğin 3/5. maddesinde yer alan “Yolcu beraberi yapılan 25.000 TL’yi aşan Türk parası ve Türk parası ile ödemeyi sağlayan belge çıkışlarında gümrük idarelerine Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan nakit beyan formu ile beyanda bulunulur.” ile 3/6. maddesindeki “(Ek:RG-30/12/2015-29578) Yolcu beraberi yapılan 25.000 TL’yi aşan Türk parası ve Türk parası ile ödemeyi sağlayan belge çıkışlarında beyanda bulunulmaması veya yanlış ya da yanıltıcı beyanda bulunulduğunun tespiti halinde söz konusu değerler gümrük idaresince muhafaza altına alınır ve durum şüpheli kabul edilerek Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına bildirilir. Ayrıca, gümrük idarelerince 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca işlem yapılabilmesini teminen Cumhuriyet Savcılıklarına bildirimde bulunulur.” şeklindeki, 1567 sayılı Kanun’un 3/1. maddesinde yer alan “Cumhurbaşkanının bu Kanun hükümlerine göre yapmış olduğu genel ve düzenleyici işlemlerdeki yükümlülüklere aykırı hareket eden kişi, üçbin Türk lirasından yirmibeşbin Türk lirasına kadar idari para cezası ile cezalandırılır.” ve 3/5. maddesindeki “Bu kabahatlerin bir tüzel kişinin yararına olarak işlenmesi halinde, ilgili tüzel kişiye de aynı miktarda idari para cezası verilir.” şeklindeki, 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun 2. maddesi 1. fıkrası (i) bendinde yer alan "i) Temsilcilik: Dernek faaliyetlerinin yürütülebilmesi için bir derneğe bağlı olarak açılan, tüzel kişiliği ve bünyesinde organları bulunmayan alt birimi,
ifade eder." ile 24. maddesinde yer alan "Dernekler, gerekli gördükleri yerlerde dernek faaliyetlerini yürütmek amacıyla temsilcilik açabilirler. Temsilcilikler, şube veya dernek genel kurullarında temsil edilmezler. Şubeler temsilcilik açamazlar. Temsilciliğin adresi, yönetim kurulu kararıyla temsilci olarak görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından o yerin mülkî idare amirliğine yazılı olarak bildirilir." şeklindeki ve 5236 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 15/2. maddesinde yer alan “Aynı kabahatin birden fazla işlenmesi halinde her bir kabahatle ilgili olarak ayrı ayrı idari para cezası verilir. Kesintisiz fille işlenebilen kabahatlerde, bu nedenle idari yaptırım kararı verilinceye kadar fiil tek sayılır” şeklindeki düzenlemeler hep birlikte değerlendirildiğinde;
Somut olayda, İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığının 20/12/2013 tarihli ve 91162618-474.02-4433 sayılı yazısı ile merkezi Amerika Birleşik Devletleri"nde bulunan "Syrian American Medical Society Foundation" isimli kuruluşun Türkiye"de temsilcilik açmasına izin verilmesini müteakip yapılan kayıt sonrasında düzenlenen Türkiye Temsilciliği Statü Belgesine göre dernek temsilciliğinin tüzel kişiliğinin bulunmadığının anlaşılması karşısında, karar konusu kabahatlerin 1567 sayılı Kanun’un 3/5. maddesinde yer alan tüzel kişi yararına işlenmesinden söz edilemeyeceği, zira ortada bir tüzel kişiliğin bulunmadığı cihetle temsilciliğin yöneticisinin de sorumluluğunun bulunmayacağı gözetilmeden, tüzel kişiliği olmayan temsilciliğin yöneticisi hakkında idarî yaptırım kararı uygulanmasında,
Kabule göre de;
"Syrian American Medical Society Foundation" isimli kuruluşun Türkiye Temsilciliği tarafından tanzim edilen 2016 yılında 985 makbuz, 2017 yılında 476 makbuz olmak üzere değeri her biri 25.000,00 Türk lirasını aşan toplam 1461 makbuza konu paranın yurt dışına çıkarıldığının anlaşılması üzerine, yurt dışına 1461 kez para çıkışı yapılmasına karşın bu konuda gümrük idaresine nakit beyan formu ile beyanda bulunulmadığı gerekçesiyle kabahatli hakkında Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığınca, her bir işlem için 3.000,00’er Türk lirası idarî para cezası ve 12,00 Türk lirası tebligat ücreti olmak üzere 4.383.012,00 Türk lirası idarî yaptırım uygulanmış ise de; aynı tarihte düzenlenmiş birden çok makbuza konu paraların her birinin münferit olarak yolcu beraberinde sınır dışına çıkarıldığı hususunun ispatının yapılamaması durumunda, kabahatli lehine yorum yapılarak aynı tarihli makbuzlara bir kez yaptırım uygulanması gerekirken, her birine ayrı ayrı yaptırım uygulanmasında,
isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309.maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla, gereği görüşülüp düşünüldü;
Dosya kapsamına göre; kabahatlinin temsilciliğin tek yetkilisi olduğu, bu nedenle kabahatlinin iradesi dışında söz konusu temsilciliğin himayesinde bulunan paranın yurt dışına çıkarılmasının mümkün olmadığı, kaldı ki Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara ilişkin 2008-32/34 sayılı Tebliğin 3/5. maddesinde yolcu beraberinde yapılan 25.000,00 Türk lirasını aşan çıkışlarda idari yaptırımın bizzat yolcu adına uygulanması gerektiği yönünde bir düzenleme bulunmadığı, yine paranın adı geçen temsilcilik adına çıkış yapılması nedeniyle bildirimin de söz konusu temsilcilik tarafından yapılması gerektiğinden temsilcilik yetkilisi olduğu anlaşılan kabahatlinin kabahat oluşturan eylemlerden sorumlu olması gerektiği gibi, tespit edilen 1461 kabahat eyleminin her birinin farklı kabahat oluşturduğu kabul ve uygulamasını içeren Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığının 29/08/2018 tarihli ve 2018/149 kabahat, 2018/68 sayılı idarî yaptırım kararının usul ve yasaya uygun olduğu anlaşılmakla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının yerinde görülmeyen kanun yararına bozma isteminin REDDİNE, 22/02/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.