Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
İnceleme konusu dosyada; Davacı 10.09.1991-30.09.2009 tarihleri arasında davalı iş yerinde çalıştığının tespitini talep etmiş, davanın reddine ilişkin önceki karar Dairemizin 10.11.2016 tarihli ilamı ile davacının serbest piyasa hamalı olarak mı yoksa hizmet akdine tabi olarak mı çalıştığının ve çalışmasının kısmi ya da tam gün olup olmadığının araştırılması gerektiği yönünden bozulmuş olup, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargitay İçtihadı Birleştirme kararında da açıkça vurgulandığı üzere, bir Mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda; Mahkeme yönünden o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine bozma kararında açıklanan hukuki esaslar çerçevesinde hüküm kurmak yükümlülüğü doğar. Bu hukuki aşama "usuli kazanılmış hak" olarak adlandırılır. Bu hukuki müessese Mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararındaki esaslar ve istenilenler kapsamında işlem yapmak ve hüküm kurma zorunluluğunu getirir.
Mahkemece bozma ilamına uyulmuş ise de eksik inceleme ve araştırma ile hüküm kurulmuştur.
Somut dosyada; Davacının davalı iş yerinden 18.06.1996-03.07.1999 tarihleri arasında kısmi bildirimlerinin ve 18.06.1996 tarihli işe giriş bildirgesinin olduğu, 01.07.2008-31.08.2008 tarihleri arasında başka iş yerinden bildiriminin bulunduğu,23.04.2005-31.05.2005 tarihleri arasında davacının yurt dışında olduğu, Mersin ... ve Nakliyat Esnaf Odası tarafından davacının oda kaydının bulunmadığının bildirildiği görülmektedir. Dosyada dinlenen bir kısım tanıklar, davacının pirinç ve bakliyat çuvallarının nakliye aşamasında yükleme ve boşaltma işinde çalıştığı, iş yerinde en az 5-6 kişiden oluşan bir yükleme ve boşaltma ekibinin olduğu ve davacının da bu ekip içerisinde yer aldığı, işin yoğun olduğu dönemde uzun süreli çalıştıkları, iş olmadığı zamanda ise fabrikada bekledikleri ancak genelde yükleme boşaltma işinin sürekli olduğu, davalı iş yeri adına başka illere de yük boşaltma işi için gidildiği yönünde beyanda bulunmuşlar, bir kısım tanıklar ise yükleme boşaltma işinde çalışan hamalların belli bir iş yerine bağlı çalışmadıkları, hangi iş yerinde iş olursa orada çalıştıklarını beyan etmişlerdir.
Somut davada; Davacının yaptığı işin hamallık olduğu ve davalı işyerinin bakliyat işi yapan bir işyeri olduğu anlaşılmakla, öncelikle davacıya davalıya ait hangi depo ya da depolarda çalıştığı, çalışma şeklinin nasıl olduğu, ücretini nasıl aldığı, emir ve talimatları kimden aldığı,çalışma arkadaşlarının kimler olduğu açıklattırılmalı davalı işyerinden nizalı döneme ait sevk irsaliyelerini getirterek ve gerektiğinde keşif yapılmak suretiyle ihtilaflı dönemde bu depoların kapasitesinin ne olduğu, kapasitesine göre her gün hamala ihtiyaç olup olmadığı hususu araştırılmalı, ihtilaflı dönemin tamamında çalışması bulunan bordro tanıkları dinlenilmeli, belediye ve zabıta aracılığıyla, aynı işi yapan komşu iş yerlerinin işveren ve çalışanları tespit edilip ifadelerine başvurulmalı, bu şekilde gerçek çalışma olgusu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde tespit edildikten sonra sonucuna göre karar verilmelidir.
Kabule göre de; Davacının talebi, davalı iş yerinde çalıştığı sürenin tespitine ilişkin olup, ücretin tespitine ilişkin bir talebinin bulunmaması karşısında, mahkemece davacının brüt 700.00 TL ücretle çalıştığı yönünde hüküm kurulması yerinde değildir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı ve davalılardan ... Gıda San ve Tic A.Ş."ne iadesine, 12.04.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.