Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
No : 2018/1893-2019/2321
Mahkemesi : ... Anadolu 20. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı, davalı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince davalı ve feri müdahil Kurum vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, Mayıs 1997- Nisan 2004 tarihleri arasından davalı işyerinde kesintisiz çalıştığının tespiti ile müvekkilinin aldığı gerçek ücret üzerinden primlerin hesaplanmasını talep etmiştir.
II- CEVAP
Davalı vekili, davacının davalı işyerinde ayakkabı ustası olarak 02.06.2005 tarihinden itibaren çalışmaya başladığını, çalıştığı süredeki ücretlerinin ve ek ödemelerin ödendiğini, iddianın tanık beyanlarına dayanılarak ispat edilemeyeceğini, davacının iddiasının iyiniyetli olmadığını, toplu iş sözleşmesi güvencesi çerçevesinde davacıya ödenmesi gereken tüm ücretlerin ödendiğini, davanın reddi gerektiğini beyan etmiştir.
Feri müdahil Kurum vekili, davacının talebinin hak düşürücü süreye uğradığı, davacı çalışmaları bakımından kurum kayıtlarının esas olduğu, tanık beyanlarına dayanılarak iddianın ispatına muvafakatları olmadığını, işyeri kayıtlarının celbi, işyerinin yasa kapsamına alınışı, davacının hangi tarihler arası ne kadar ücret aldığının somutlaştırması, iddianın resmi, yazılı delillerle ispatı, davacının hizmet akdine dayalı fiilen çalıştığını ispatı gerektiğini belirtip, davanın reddini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEME KARARI
)Davacı ..."in davalı ... Kundura Lastik İmalat San. ve Tic. A.Ş. ünvanlı işyerinde, askerlikte geçen ve Kurum kayıtlarında görülen süreler haricindeki hizmet süresinin:
03.11.1999 - 31.12.1999 tarihleri arasında 57 gün,
01.01.2000 - 26.05.2000 tarihleri arasında 146 gün,
01.12.2001 - 31.12.2001 tarihleri arasında 30 gün,
01.01.2002 - 31.12.2002 tarihleri arasında 360 gün,
01.01.2003 - 31.12.2003 tarihleri arasında 360 gün,
01.01.2004 - 31.12.2004 tarihleri arasında 360 gün,
01.01.2005 - 01.06.2005 tarihleri arasında 151 gün,
olduğunun tespitine,
b)Dava konusu olup Mayıs 1997-02.11.1999 tarihleri arasındaki süre yönünden sübut bulmayan davanın reddine,
c)Dava konusu olup 02.06.2005-26.05.2014 tarihleri arasındaki çalışma sürelerinin Kurum kayıtlarında eksiksiz yer alması nedeniyle bu sürelerin tekrar tespitinde davacının hukuki yararı olmadığından yeniden karar verilmesine yer olmadığına,
2-Davacının ücretinin;
a)03.11.1999 - 31.12.1999 tarihleri arasında 57 gün,
01.01.2000 - 26.05.2000 tarihleri arasında 146 gün,
01.12.2001 - 31.12.2001 tarihleri arasında 30 gün,
01.01.2002 - 31.12.2002 tarihleri arasında 360 gün,
01.01.2003 - 31.12.2003 tarihleri arasında 360 gün,
01.01.2004 - 31.12.2004 tarihleri arasında 360 gün,
01.01.2005 - 01.06.2005 tarihleri arasında 151 gün,
prime esas asgari kazanç olduğunun tespitine,
b)02.06.2005-30.01.2009 tarihleri arasında Kurum kayıtlarında görüldüğü gibi olduğuna,
c)2009 yılı 2. ayında 1015 TL, 3. ayında 633 TL, 4. ayında 787,74 TL, 5. ayında 650,47 TL, 6. ayında 716 TL, 7. ayında 738 TL, 8. ayında Kurum kayıtlarında görülen ücretle, 9. ayında 709 TL, l0. ayında 708 TL, 11. ayında 656 TL, 12. ayında 829 TL,
2010 yılı 1. ayında 700 TL, 2. ayında 765 TL, 3. ayında 694,50 TL, 4. ayında 745,75 TL, 5. ayında 783,75 TL, 6. ayında 818,75 TL, 7. ayında 624,75 TL, 8. ayında 793,55 TL, 9. ayında 806,55 TL, l0. ayında 767,55 TL, 11. ayında 826 TL, 12. ayında 855,72 TL,
2011 yılı 1. ayında Kurum kayıtlarında görülen ücretle, 2. ayında 944,96 TL, 3. ayında Kurum kayıtlarında görülen ücretle, 4. ayında 750,96 TL, 5. ayında 741,96 TL, 6. ayında 965,96 TL, 7. ayında 811,96 TL, 8. ayında 916,96 TL, 9. ayında Kurum kayıtlarında görülen ücretle, l0. ayında 1019,26 TL, ll. ayında Kurum kayıtlarında görülen ücretle, 12. ayında 927,98 TL,
2012 yılı 1. ayında 833,98 TL, 2. ayında Kurum kayıtlarında görülen ücretle, 3. ayında 942,49 TL, 4. ayında 897,53 TL, 5. ayında 972,49 TL, 6. ayında 874,49 TL, 7. ayında 1077,49 TL, 8. ayında 1236 TL, 9. ayında Kurum kayıtlarında görülen ücretle, l0. ayında 983,23 TL, 11. ayında 1044,18 TL, 12. ayında Kurum kayıtlarında görülen ücretle,
2013 yılı 1. ayında 943 TL, 2. ayında 1131 TL, 3. ayında 962 TL, 4. ayında 1100 TL, 5. ayında 914 TL, 6. ayında 1091 TL, 7. ayında 1064 TL, 8. ayında 973 TL, 9. ayında 1256 TL, l0. ayında 1167 TL, 11. ayında 1059 TL, 12. ayında 1103 TL,
2014 yılı 1. ayında 984 TL, 2. ayında 1750 TL, 3. ayında 1405 TL, 4. ayında 1470 TL, 5. ayında 709 TL, net ücretle olduğunun tespitine, karar verilmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Anadolu 20. İş Mahkemesinin 15/03/2018 tarihli, 2015/135 Esas- 2018/102 Karar sayılı kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan istinaf kanun yoluna başvuranların sıfatı ile istinaf kapsam ve nedenlerine göre davalı vekili ve feri müdahil Kurum vekilinin sıfatı ile istinaf kapsam ve nedenlerine göre istinaf başvurularının 6100 sayılı Yasanın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davalı vekili, davanın 5 yıllık hak düşürücü süreye uğradığını, sadece tanık ..."ın işe girdiği tarih dikkate alınarak tek bordro tanığına göre tespit kararı verildiğini, davacının 02/06/2005 tarihinde işe başladığını, kararın bozulmasını talep etmiştir.
Feri müdahil Kurum vekili, hak düşürücü süre geçtikten sonra dava açıldığı, kararın usul ve yasaya aykırı olduğu, tanıkların bordrolu olması gerektiği, resmi kayıt ve delillere göre karar verilmesi gerektiği, banka kayıtlarına göre karar verilmesi, ücret tespiti davalarında işçilik alacaklarına yönelik davalarda olduğu gibi son ücretten geriye doğru asgari ücrete veya tavan prim ücretine oranlama yapılarak belirleme yapılmasının mümkün olmadığı ve emsal ücretin delil niteliği bulunmadığı, hizmet tespit davalarında çalışma olgusunun her türlü delille kanıtlanması olanağı bulunmakla birlikte; Hukuk Genel Kurulu"nun 2005/21-409 E. 2005/413 K. sayılı kararında da belirtildiği üzere, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 288. maddesindeki (HMK 200.madde) yazılı sınırları aşan ücret alma iddialarının yazılı delille kanıtlanması zorunluluğu bulunduğunu belirterek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
1-Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır.
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Tanık beyanları değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Mahkemece, kabulüne karar verilen 03.11.1999-01.06.2005 tarihleri arasında davacının çalışma olgusunun varlığına ilişkin yapılan araştırma ve inceleme, dinlenen bordro tanıklarının çalışma dönemlerine göre görgüye dayalı verdikleri beyanları hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
O halde, Mahkemece, kabulüne karar verilen 03.11.1999-01.06.2005 tarihleri arasında çalışması olan bordro tanıkları belirlenip, dinlenmeli, bordro tanıklarına ulaşılamadığı ya da beyanları ile yetinilmediği durumda ..., zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek dinlenmeli, çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya meydan vermeyecek şekilde belirlenip, sonucuna göre bir karar verilmesi gereğinin gözetilmemesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir
O halde, davalı ve fer-i müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 25.05.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.






T.H.
K.Şefi: S. ŞEKER