Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava Türü : Alacak

YARGITAY İLAMI

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay’ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, dosya incelendi, gereği görüşüldü:
1-Dosyadaki yazılara, hükmün Dairemizce de benimsenmiş bulunan yasal ve hukuksal gerekçeleriyle dayandığı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine.
2-Davacı, davalı işyerinde temizlik işçisi olarak çalışırken iş akdini emekli olması nedeniyle haklı nedenle feshettiğinden bahisle kıdem tazminatı ile bazı işçilik alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı, davacının iş akdini emekli olarak kendisinin sonlandırdığını, tüm haklarının ödendiğini hiçbir alacağı olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davacının emeklilik nedeniyle iş akdini feshettiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
Günlük çalışma süresinin onbir saati aşamayacağı Kanunda emredici şekilde düzenlendiğine göre, bu süreyi aşan çalışmaların denkleştirmeye tabi tutulamayacağı, zamlı ücret ödemesi veya serbest zaman kullanımının söz konusu olacağı kabul edilmelidir.
Yine işçilerin gece çalışmaları günde yedibuçuk saati geçemez (İş Kanunu, Md. 69/3). Bu durum günlük çalışmanın, dolayısıyla fazla çalışmanın sınırını oluşturur. Gece çalışmaları yönünden, haftalık kırkbeş saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da günde yedibuçuk saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmelidir.
Fazla çalışmanın belirlenmesinde, 4857 sayılı Yasanın 68 inci maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin de dikkate alınması gerekir.
Fazla çalışmaların uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde Yargıtay’ca son yıllarda hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır . Ancak fazla çalışmanın tanık anlatımları yerine yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir. Yapılacak indirim, işçinin çalışma şekline ve işin düzenlenmesine ve hesaplanan fazla çalışma miktarına göre taktir edilmelidir. Hakkın özünü ortadan kaldıracak oranda bir indirime gidilmemelidir .
Somut olayda, davacı temizlik işçisi olarak 16.30- 08.30 arası çalıştığını ve bu saatler dışında da fazla mesai yaptığını iddia ederek fazla mesai alacağı talep etmiş, davalı fazla mesai yapılmadığını beyan etmiştir. Dinlenilen tanık beyanında “mesai saatlerimiz sabah 07:30 akşam 16:30 saatleri arasında çalışıyorduk, 3 günde bir 24 saat nöbet tutup 1 gün izin yapıyorduk, ayrıca hafta tatili yapmıyorduk, nöbetimiz cumartesiye gelir ise 24 saat çalışıyorduk, gelmez ise tatil yapıyorduk, pazar günleri gidip saat 13:00"a kadar çalışıyorduk “ demiştir. Bilirkişi ise hükme esas alınan raporunda davacının iki gün 07.30-16.30 arası çalışılmış, üçüncü gün 24 saat nöbet tutulup, sonra 24 saat dinlenme yapılmış, cumartesi günleri nöbet yoksa çalışılmamış, Pazar günleri nöbet yoksa 07.30-13.00 arası çalışılmıştır. Ayda 4 haftada 249 saat, haftada ortalama 18 saat fazla çalışma yaptığı kabulüyle hesaplama yapmıştır. Ancak rapor, hükme esas alınmaya yeterli ve denetime elverişli değildir.
Dosyaya sunulan bir kısım nöbet çizelgelerinin incelenmesinde, davacının normal mesaisinin 07.30-16.30 saatleri arasında olduğu, çalışan eleman sayısına göre haftada 4 veya 5 günde bir 24 saat nöbet tutukları ve nöbet sonrası 24 saat dinlendikleri nöbet ve nöbet sonrası izne denk gelmeyen Pazar günü de öğlen 13.00 e kadar çalıştıkları anlaşılmaktadır. Bu durumda yapılacak iş, kamu kurumu olan davalının tutmak zorunda olduğu son 5 yıllık tüm nöbet çizelgeleri ve imza föyleri getirtilerek davacının ne kadar sıklıkla nöbet tuttuğu belirlenmeli ve getirtilen evraklara göre haftalık 45 saati geçen fazla çalışma varsa bunun hesabının her hafta için ayrı ayrı yapılması gerekir. Eksik inceleme ile verilen karar hatalı olup bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, 28.03. 2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.