Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi
(İş Mahkemesi Sıfatıyla)
Dava Türü : İşe iade

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı vekili, davacının iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini öne sürerek davacının işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili, çalışma şartları, iş düzenlemesi ve üretim ihtiyaçları sebebiyle sözleşmenin geçerli nedenle feshedildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, işveren feshinin haklı ya da geçerli nedene dayanmadığı ve davacının işe iadesinin gerekeceği ancak fesih hususunda sendikal nedenin varlığının davacı tarafça ispatlanamadığı gerekçesiyle davacının işe iadesine, 4 aylık ücret karşılığı işe başlatmama tazminatı ile 4 aylık ücretinin ve diğer haklarının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,sendikal tazminata yönelik isteminin ispatlanamadığından reddine karar verilmiştir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 18.maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
Fesih tarihinden yürürlükte olan 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun “sendika özgürlüğünün güvencesi" başlıklı 25.maddesinin 2. fıkrasına göre; işveren, ücret, ikramiye, prim ve paraya ilişkin sosyal yardım konularında toplu iş sözleşmesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla bir sendikaya üye olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında çalıştırma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayrım yapamaz; 3. fıkrasına göre; işçiler, sendikaya üye olmaları veya olmamaları, iş saatleri dışında veya işverenin izni ile iş saatleri içinde işçi kuruluşlarının faaliyetlerine katılmaları veya sendikal faaliyette bulunmalarından dolayı işten çıkarılamaz veya farkli işleme tabi tutulamaz; 4. fıkrasına göre; işverenin fesih dışında yukarıdaki fıkralara aykırı hareket etmesi halinde işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilir. Aynı maddenin 5. fıkrasına göre ise; sendikal bir nedenle iş sözleşmesinin feshi halinde işçi, 4857 sayılı Kanunun 18,20 ve 21 inci madde hükümlerine göre dava açma hakkına sahiptir. Iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi halinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, iş yerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, iş yerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, iş yerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Somut olayda, sendikanın yetki tespiti başvurusunda bulunup bulunmadığı ve yetki alıp almadığı ile işyerinde fesih tarihi itibari ile çalışan, sendikaya üye olan, üyelikten çekilen, üyelikten çekilenlerden çalıştırılan, işsözleşmesi feshedilen, işten çıkarılanlardan sendikalı olan ve sendikalı olup da işyerinde çalışması devam işçiler olup olmadığı araştırılmadan sadece tanık beyanları doğrultusunda hüküm kurulmuştur.
Dosya içeriğine göre, davalı işveren tarafından iş sözleşmesinin herhangi bir sebep belirtilmeden 4857 Sayılı İş Kanunu"nun 17. maddesine göre feshedileceğinin bildirildiği ve kıdem ve ihbar tazminatına yönelik ödeme yapıldığı, iş akdinin geçerli bir nedene dayalı olarak sonlandırılabilmesi için 4857 Sayılı İş Kanunu"nun 19. maddesine göre öncelikle fesih sebebinin ""açık ve kesin "" olarak belirtilmesi gerektiği, bu hususun bildirimli feshin biçimsel ön koşulu olduğu, bu kurala uyulmadan yapılan feshin geçersiz olduğu anlaşıldığından davalı temyizi yerinde değildir.
Sendikal neden yönünden incelendiğinde ise; Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, işyerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, işyerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, işyerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.
Dairemizce 2013 yılının Ekim ayında iş akdi feshedilen 3 işçi tarafından açılan işe iade davalarında, davalı işverenin, davalı işyerinde yetkili olan sendikadan başka sendikanın işyerinde örgütlenmesini engellemeye yönelik işlemlerde bulunduğu ve bu hali ile iş aktinin sendikal nedenlerle feshedildiği sonucuna varılmıştır. (Dairemizin 16.03.2015 tarih ve 2014/20348-20349-20496 Esas sayılı dava dosyaları)
2014 yılı Mart ayında iş akdi feshedilen bir grup işçinin açmış olduğu işe iade davalarında ise, sendikal nedenin ispatlanamadığının kabulüne yönelik verilen yerel mahkeme kararları araştırmaya yönelik bozulmuştur. (Dairemizin 4.6.2015 tarih ve 2015/20218-20219-20214-20215 Esas sayılı dava dosyaları)
Mahkemece bahsedilen dosyalar da gözönünde bulundurularak, yukarıda değinilen konularda araştırma yapılmaksızın tanık anlatımları ile yetinilerek işverenin işçileri yönlerdirdiği veya işçilere baskı yaptığına ilişkin somut delil bulunmadığından bahisle eksik inceleme ile karar verilmesi hatalıdır.
Kabule göre de; 4857 sayılı İş Kanunu’nun 21. maddesi uyarınca, mahkemece feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işçinin başvurusu üzerine işveren tarafından bir ay içinde işe başlatılmaz ise, işçiye ödenmek üzere en az 4, en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminatın belirlenmesi gerekir. Dairemizin yerleşik uygulaması gereği, iş güvencesi niteliğindeki bu tazminat işçinin kıdemi, fesih sebebi gibi olgular dikkate alınarak belirlenmelidir. Maddenin alt ve üst sınırları aşılamaz. Üst sınırın aşılmasının tek istisnası 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 25. maddesindeki sendikal nedenle yapılan fesihlerdir. Bu kanuna göre sendikal nedenle yapılan fesihlerde tazminat; işçinin başvurusu, işe başlatma ve başlatılmama şartına bağlı olmaksızın işçinin en az bir yıllık ücreti tutarında belirlenecektir. Dairemizin uygulaması bu yöndedir. Dairemiz yıllık ücretli izinle ilgili 53. maddedeki kıdem sürelerini dikkate alarak 6 ay ile 5 yıl arasında kıdemi olan işçi için 4, 5 yıl ile 15 yıl arasında kıdemi olan işçi için 5, 15 yıldan fazla kıdemi olan işçi için 6 aylık ücreti tutarında işe başlatmama tazminatın belirlenmesini öngörmekte, fesih sebebine göre bu miktarlarda azami sınır 8 aya kadar da çıkmaktadır. Ancak davalı işyerinde 12.08.2004-01.11.2013 tarihleri arasında çalışan davacı işçinin kıdemine ve fesih nedenine göre mahkemece işe başlatmama tazminatının davacının 5 aylık ücreti tutarında belirlenmesi yerine 4 aylık ücreti tutarında belirlenmesi de dosya içeriğine uygun düşmemektedir.
Mahkemece belirtilen hususlar gözetilmeden karar verilmesi isabetsiz olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının davalıya yükletilmesine, 14/04/2016 gününde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.